Voordat ik als zelfstandig tekstschrijver begon, heb ik kort rondgekeken in het onderwijs. Ik gaf onder andere les in 6 vwo. Eén van mijn lessen ging over de taal van de toekomst. Ik las een tekst voor die ik had aangepast voor de editie uit 2064. Hierin had ik één grammaticale regel veranderd, namelijk ‘hun’ als onderwerp.

Hun stonden al uren op het achterdek. Hun waren aardige maar een beetje vreemde jongens: als hun aan boord werkten, verlangden hun naar een baantje aan de wal en als hun op kantoor zaten, verlangden hun naar zee.

Het is een fragment uit het verhaal ‘Brommer op zee’, uit de editie die verschijnt in het jaar 2064. De kans is groot dat ‘hun’ als onderwerp tegen die tijd volkomen geaccepteerd is. Taal verandert, dat kun je bijvoorbeeld afleiden uit de boeken van Couperus. Die teksten kun je nog goed begrijpen, maar het taalgebruik komt op ons over als verouderd.

Grammatica anno 2064
Deze ontwikkeling kun je doortrekken naar de toekomst. Taal die ons volkomen alledaags voorkomt, ervaren lezers uit 2064 zeer waarschijnlijk als verouderd. Met dit inzicht zette ik de leerlingen aan het werk. Ze kregen een nieuwe tekst, met de opdracht om deze geschikt te maken voor lezers uit 2064. ‘Bedenk grammaticaregels die in 2064 gelden en pas deze toe op de tekst. Herformuleer zinnen volgens die regels, maar denk ook aan woordgebruik.’

Hun zijn mensen
Over vijftig jaar is ‘hun liggen op de grond’ in plaats van ‘zij liggen op de grond’ grammaticaal juist. Zou die nieuwe regel voordelen kunnen hebben? ‘Zij’ verwijst naar zowel mensen, dieren als dingen. ‘Hun’ verwijst altijd naar mensen. Vergelijk ‘Ik geef de kinderen speelgoed. / Ik geef hun speelgoed.’ en ‘Ik geef de katten eten. / Ik geef ze eten.’ Wanneer ‘hun’ als onderwerp grammaticaal geaccepteerd zou zijn, weet je dus zeker dat het om personen gaat. Best handig. De taalverandering zou dus wel degelijk nut kunnen hebben. Toch is dat geen reden om ‘hun’ dan maar te gebruiken als onderwerp in je zin. Veel mensen ervaren dat namelijk als slordig. En dat kun je maar beter voorkomen.

Heb je ook een taalvraag? Of kan ik je op een andere manier helpen met taal? Neem dan contact op.